Jòcs d'òc: Lo portal occitan de jòcs en flash

I

aviá una fes, encara a Pampaligossa, dos
novèls maridats.

Lo nòvie èra grand, fòrt e linge; la nòvia èra
polida, galòia e amistosa: ié disián per
escais-nom: Boca Ròsa.
Mès amb aquò aviá un còr volont, tot çò que
se pòt. Per patí-patà pas res, per que si que
non, fasiá la fonha o la bèba. Aladonc lo
nòvie s'estonava, bretonejava, e cedava.
Aviá tòrt. Dins aqueste monde, per que tot
ane plan, conven que cadun fague çò que sap
far. L'òme a la rason, la femna a l'amor. Es
pas convenable que l'òme siágue tròp amorós
o la femna tròp rasonabla; l'un perdriá lo
sens, a l'autra la lenga ié cascalhariá coma lo
clòsc d'una nòse seca. Lo qu'aima la que i a
fisat sa vida, sa beutat, son èime, la laissa
dire e fai çò que deu. Aquesta sorneta o
provarà.
Lo lendeman dau maridatge, au renòç, en se
levant, la novieta diguèt, en calinhent:
- A! S'òm sabiá ont es lo país de l'amor vrai,
- aquel país ont totjorn òm s'aima, com ase
ditz, m'agradariá de i anar, m'agradariá
encara mai de ié viure.
Lo nòvie respondeguèt:
- Aquel país, tant polit e tant siaud, aquel
país es lo Paradís. Aquí s'atròba la flor que
canta, la fuòlha qu'encanta e la ròsa que fai
aimar. Quand la boca n'a flairat lo baume,
tastat lo mèu, es coma s'òm aviá pres lo
trassegum. Aquí lo tròn i tròna pas, la nèu i
nèbla pas, la rispa i rispa pas. Pauruga e
fregeluga, aquò t'agradariá mai que mai.
Solament, per manjar i a pas que de
regardèlas, per beure que de potons!
La polida nòvia, d'aquò risenta, s'esclamèt:
- Baste agèssem, en tot temps, un tant polit
manjar e un tant polit beure; se i anàvem?
- Ma jove, a de qué pantaias? Per se i
agandir, cau fòrça fatigas e fòrça planhums.
Lo país de l'amor vrai es a cinc cent mila
legas d'aicí; d'una montanha a l'autra fau anar
de penon, sans pausa ni musa. I a pas qu'un
sol jorn dins l'an onte l'òm pòsque i anar:
aquel jorn, es uòi.
- Anem-ié, ço ditz ela.
- Anem-ié, rediguèt el. Mès, una fes per òrta,
t'anes pasavisar de revenir o de t'arrestar. Se
siás malauta, te garirai; - se siás febla, te
sostendrai; - se siás laiada, t'assolarai; - se
siás trista, te cantarai; - se siás lassa, te
portarai; - mès qué qu'arribe i anarai.
- Non, non me veiràs ni malauta, ni febla, ni
laiada, ni lassa. Ton amor, per tant lòng que
siágue lo camin, serà de lònga fa fòrça e ma
jòia. Anem?
- Anem!
Anèron. Era l'aubeta. Lo camin èra lòng,
eschirpós, dificille; mès, quand òm es joines
e que l'amor es dau viatge, òm vai e ven.
Après una passada, - avián fach una
caminada - de lònga e gaiament sus lo camin
dau paradís.
a l'auba, s'agandiguèron a la cima dau
prumièr sèrre. D'aquí se desvistava tota la
plana, en aval, lo rèc al mièg, e lo camin
paradisenc que vai drechament d'una cima a
l'autra.
La nòvia volguèt s'arrestar per veire lo sorelh
levant:
- L'ai jamai vist, faguèt la manhaga. M'an
afortit qu'èra un regardar espectaclós. Se
voliás, veiriam l'auròra se levar, lo rai
treslusir, lo sorelh s'espandir. Après una
pausada - reprendrem la caminada - de lònga
e gaiament sus lo camin dau paradís.
- Boca-Ròsa, m'amiga, nos arrestem pas. Lo
camin es lòng, la vida corta. Se siás malauta,
te garirai; - mès qué qu'arribe i anarai.
- Non, vòle pas que me garigues; siái malauta
que d'amor. Regardem?
- Regardem.
Regardèron. L'auròra se levèt, lo rai
treslusiguèt, lo sorelh s'espandiguèt. La plana
e la mar pampalhegèron.Ne montava, d'en
aval, una clamadissa de jòia e d'amor que
fasiá gaug. La novieta, espantada, dobrissiá
sos uolhons tant que se pòt e sentissiá son
còr d'enfant trefolir.
Se faguèt una passada - mès après mai d'una
orada - avián pas'ncara représ lo camin dau
paradís.
Lo nòvie, tot esmogut, la relevèt e se
remeteguèt a caminar.
Au matin, s'atrobèron dins una prada onte i
aviá de tota mena de flors. N'i aviá
d'espelidas, d'espandidas, de passidas. N'i
aviá de rojas, de blancas, de bluas. N'i aviá
que relusissián a la raja dau sorelh, d'autras
que dindinejavan au ventolet. Aquò donava
gaietat de còr. Las aigas de fònt regolavan
dins lo riu e sus los calhaus fasián una
sansònha.
Quand la nòvia vegèt aquò, se plaseguèt
tornarmai de s'arrestar:
- Mon bòn amic, arrestem-nos per aicí.
Beurem a la fònt, tastarem d'aquela frucha,
nos assetarem a l'ombreta. Lo còr me manca,
sèm de léser, faguem una pauseta. - Après
una pausada - reprendrem la caminada - de
lònga e gaiament sus lo camin dau paradís.
- Boca-Ròsa, m'amiga, nos arrestem pas. Se
siás febla, te sostendrai; - mès qué qu'arribe i
anarai.
- Non, vòle pas que me sostengues. Ai pro de
fòrça per anar, n'ai pas pro per anar totjorn.
Beguem?
- Beguem!
Beguèron. Beguèron a la fònt, tastèron la
frucha, s'assetèron a l'ombreta. La nòvia
culiguèt, per son bòn amic, de tres sòrtas de
flors: la flor dau còr, la flor dau lagui, la flor
d'amor. Puòi, per belesa, se'n trenèt un galant
capelet.
Se faguèt una passada - mès après mai d'una
orada - avián pas'ncara représ lo camin dau
paradís.
Lo nòvie, de fachariá, la relevèt e se
remeteguèt a caminar.
A miègjorn, s'atrobèron au riu que dessepara
los dos sèrres. L'aiga èra linda, lo temps
siaud. La novieta, vegent aquò, agèt petelega
de se ié banhar.
-Mon bòn amic, arrestem-nos per aicí. Nos
banharem. Lo calimàs me laia, l'aiga fresca
m'o levarà. Après una pausada - reprendrem
la caminada - de lònga e gaiament sus lo
camin dau paradís.
- Boca-Ròsa, m'amiga, nos arrestem pas. Se
siás laiada, t'assolarai; - mès qué qu'arribe i
anarai.
- Non, vòle pas que m'assòles. M'agrada de
me refrescar. Davalem?
- Davalem !
Davalèron. se banhèt, e l'aigueta agèt lèu
redonat de fòrça a son còrs fatigat, de colors
a sa bèla cara. La boca ròsa redevenguèt pus
ròsa que jamai.
Se faguèt una passada - mès après mai d'una
orada - avián pas'ncara représ lo camin dau
paradís.
Lo nòvie, de lagui, la relevèt e se remeteguèt
a caminar.
Sus lo vèspre s'atrobèron au bòsc de
l'Aucelina. Dins lo boscatge e sus la pus
nauta branca d'un píbol, un rossinhòl
cantava; cantava sas amors.
Aquí la nòvia se songèt que fariá bòn de
l'ausir.
-Mon bòn amic, arrestem-nos per aicí.
Escotarem lo gai cantaire; - siái trista, son
cant me gaiarà. après una pausada -
reprendrem la caminada - de lònga e
gaiament sus lo camin dau paradís.
- Boca-Ròsa, m'amiga, nos arrestem pas. Se
siás trista, te cantarai; - mès qué qu'arribe i
anarai.
- Non, vòle pas que me cantes. Tu, t'ai
totjorn; - el, l'ai pas qu'ara. Escotem?
- Escotem !
Escotèron. Lo rossinholet cantèt, bresilhèt,
piutèt, cascalhegèt, gasolhegèt, gargalhegèt,
tant e mai. Aviá desvistat la Boca-Ròsa e
cantava per sa beutat. Aquò la fasiá rire.
Son jove ne risiá pas. Trist e gelós, sentissiá
son còr ne morir d'enveja.
Se faguèt una passada - mès après mai d'una
orada - avián pas'ncara représ lo camin dau
paradís.
Lo nòvie, despitat, la relevèt e se remeteguèt
a caminar.
Sus lo tard s'atrobèron a la montada de l'autre
sèrre. Lo calabrun èra tombat, lo soledre se
levava. La nuòch s'escurzissiá, lo sorelh
morissiá.
La nòvia, tant envejosa, volguèt lo veire
morir entieirament.
- Mon bòn amic, arrestem-nos per aicí. Après
lo sorelh levant, lo sorelh cochant. Veirem
l'ombra s'agandir, lo rai s'avalir, l'escuresina
s'espandir. Veirem, mai en aval, tot au lòng
de la plana, lo camin qu'avèm fach. Après
una pausada - reprendrem la caminada - de
lònga e gaiament sus lo camin dau paradís.
- Boca-Ròsa, m'amiga, nos arrestem pas. Se
siás lassa, te portarai; - mès qué qu'arribe i
anarai.
- Non, vòle pas que me pòrtes. La nuòch ven,
las estèlas mòntan. Regardem?
- Regardem!
Regardèron. L'ombra s'agandiguèt, lo rai
s'avaliguèt, l'escuresina s'espantiguèt.
Vegèron lo sorelh se perdre dins de nívols
d'òr e d'argent, puòi davalar, puòi ponchejar
totescàs, puòi disparéisser. Après la jòia la
tristesa.
Se faguèt una passada - mès après mai d'una
orada - avián pas'ncara représ lo camin dau
paradís.
Lo nòvie, desvariat, la relevèt e se
remeteguèt a caminar.
- A, ié disiá en se planhiguent, ai fach çò
qu'as volgut. Te siás trobada laiada, e t'ai pas
assolat; - te siás trobada trista, e t'ai pas
cantat; - siás estada lassa, e t'ai pas portat.
Adam seguèt pas bandit que per avedre pecat
un sol còp; ai pecat cent fes. Lo lagui nais
totjorn dau baujum d'un còr volont.
Disiá vrai: au sèrre, aviá volgut s'arrestar per
veire lo sorelh levant; dins la prada, per las
flors; au riu, per se banhar; au bòsc, per una
cançon; a l'arribada, per l'espandiment de la
nuòch. La tèrra i aviá tròp plasegut!
Quand arribèron au paradís, la pòrta èra
fermada.


Imprimir
Administracion